مقالات نرم افزار آموزش مجازی

سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) چیست؟ عملکردها و ویژگی هائی که باید بدانید چیست؟

سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی
آیا یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) واقعاً ارزشمند است؟ یا رویکرد سنتی و دستی کافی است؟ مزایای سرمایه گذاری روی یک سیستم آموزش مجازی lms چیست و شما باید دنبال چه ویژگی هایی از آن باشید؟ آیا برنامه های میزبانی و طرح های قیمتی مختلفی وجود دارد که باید آن ها را بررسی کنید؟ در این مقاله تمام این سوالات مطرح و پاسخ داده می شوند
ادوبی کانکت
همراه با تست رایگان


آیا برای عبور از آموزش سنتی به سمت آموزش آنلاین و سرمایه گذاری در نرم افزار آموزش مجازی LMS آماده هستید؟ در این مقاله، همه چیزهایی که نیاز است در مورد سیستم مدیریت یادگیری بدانید را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت، از مزایای بی شماری که استفاده از سیستم lms دارد تا ویژگی های بارز آن.


اصول سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) : عملکردها و ویژگی های یادگیری الکترونیکی که لازم است بدانید.

اصطلاح "سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)" را به کرات در مقالات مربوط به آموزش الکترونیکی ما، نکات و راهنماها دیده اید. درک آن چه که یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی در بر دارد و مزایایی که می تواند داشته باشد، مهم است. آیا یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی واقعاً ارزشمند است؟ یا رویکرد سنتی و دستی کافی است؟ مزایای سرمایه گذاری روی یک سیستم آموزش مجازی lms چیست و شما باید دنبال چه ویژگی هایی از آن باشید؟ آیا برنامه های میزبانی و طرح های قیمتی مختلفی وجود دارد که باید آن ها را بررسی کنید؟ در این مقاله تمام این سوالات مطرح و پاسخ داده می شوند و اطلاعاتی را که لازم است در مورد نرم افزار ال ام اس بدانید را پوشش را می دهد تا بتوانید تصمیم بگیرید که یک راه اندازی سیستم lms جدید برای برنامه آموزش مجازی شما مناسب است یا خیر.


عملکرد اولیه سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) چیست؟

سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)
سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)


نقش یک سیستم مدیریت یادگیری بسته به اهداف سازمان، استراتژی آموزش آنلاین و نتایجی که از آن انتظار می رود متفاوت است. با این حال، رایج ترین استفاده برای سایت lms ، گسترش و پیگیری ابتکارات آموزش آنلاین و کلاس آنلاین می باشد. به طور معمول، منابع به سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی آپلود می شوند که به راحتی برای دانش پذیرهای راه دور قابل دسترسی باشند. در بعضی موارد، LMS حتی ممکن است دارای ابزارهای نوشتن eLearning باشد که به شما اجازه می دهد تا مواد آموزشی آنلاین را بدون نرم افزار اضافی توسعه دهید.

یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) را به عنوان یک مخزن گسترده ای در نظر بگیرید که می تواند اطلاعات را ذخیره و پیگیری کند. هر کسی با یک نام کاربری و یک رمز عبور می تواند در هر زمان و از هر مکانی می تواند به این منابع آموزشی آنلاین دسترسی پیدا کند. برای سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی خود میزبان، لازم است که کاربران نیز نرم افزار LMS را روی هارد دیسک خود نصب کرده یا به سرور شرکت دسترسی داشته باشند. علاوه بر گزینه نصب، چیزی است که باید در نظر داشت این است که کاربران LMS به دو دسته تقسیم می شوند: اول، فراگیران آنلاین که از سیستم مدیریت یادگیری برای شرکت در دوره های آموزش آنلاین استفاده می کنند؛ دوم، تیم آموزش الکترونیکی شما که از پلتفرم LMS برای پردازش اطلاعات و به روز رسانی محتوای آموزشی آنلاین استفاده می کنند.


چه کسانی می توانند از LMS بهره مند شوند؟

LMS برای چه کسانی مفید است؟
LMS برای چه کسانی مفید است؟


یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) همانطور که برای موسسات آموزشی سودمند است، به طور مشابهی برای شرکت های توسعه یافته نیز مفید است. آموزش انلاین شرکت های گسترده، یکی دیگر از کاربردهای سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی می باشد. به عنوان مثال، شرکت ها می توانند منابع آموزش انلاین را به کانال های فروش خارجی گسترش دهند، یا حتی مشتری ها. قبل از شروع فرآیند بررسی و انتخاب LMS، شناسایی اهداف سازمانی و آموزشی خود حیاتی است. زیرا هر کدام از فروشنده های سیستم های lms معمولاً روی گروه های خاصی تمرکز می کنند. برخی در زمینه تجارت الکترونیک تخصص دارند، در حالی که برخی در زمینه کاربردهای lms در آموزش آنلاین کار می کنند.


انواع و گزینه های گسترش سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)


یک- مبتنی بر ابر (SaaS)

این پلتفرم های LMS در ابر میزبانی می شود، فروشنده LMS سیستم را نگه داری می کند و هر گونه ارتقاء یا به روز رسانی های فنی را انجام می دهد. یادگیرندگان و همکاران به صورت آنلاین و با استفاده از یک نام کاربری و یک رمز عبور وارد سیستم مدیریت یادگیری می شوند. هیچ نیازی به نصب هیچ نرم افزاری وجود ندارد، که این ویژگی برای سازمان هایی که می خواهند در اسرع وقت شروع به کار کنند، یک گزینه عالی است. نکته منفی آن، این است که برخی از سیستم های مدیریت یادگیری مبتنی بر ابر نمی توانند سفارشی شوند. به عنوان مثال، فرصت های کمتری برای ترکیب نام تجاری یا شخصی سازی داشبورد وجود دارد.


دو- خود-میزبان

این سیستم های مدیریت یادگیری به دانلود نرم افزار نیاز دارند. فرشنده LMS ممکن است دانلود مستقیم از سایت خودشان ارائه دهد، یا شاید هم دیسک های فیزیکی حاوی نرم افزار را به شما بدهند. با این حال، این روزها روش اول رایج تر است. پلتفرم های LMS خود-میزبان امکان کنترل و سفارشی سازی بیشتری را ایجاد می کنند. عیب آن ها این است که شما معمولاً باید برای به روزرسانی آن پرداختی انجام دهید و برای استفاده از سیستم ممکن است به مهارت و دانش در حوزه IT نیاز باشد.


سه- برنامه های دسکتاپ

برخی از برنامه های LMS روی دسکتاپ نصب می شوند. برخی اپلیکیشن های دسکتاپ حتی در دستگاه های دیگر هم قابل دسترسی هستند، و این همکاری و مشارکت را برای کل افراد تیم اموزش الکترونیک شما راحت می کند.


چهار- برنامه های تلفن همراه

سیستم های مدیریت یادگیری که در هر زمانی از طریق دستگاه های تلفن همراه قابل دسترسی هستند. شما می توانید محتویات آموزشی آنلاین را آپلود کنید تا دانش آموزان آنلاین بتوانند موارد آموزشی جدید را پیگیری کنند.


انواع مشتری های سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)

انواع مشتری های سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)
انواع مشتری های سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)


یک- شرکت های بزرگ

سازمان های بزرگ می توانند از این سیستم های مدیریت یادگیری برای پیگیری صدها یا هزاران کارمند استفاده کنند. نیازی به گفتن نداره که، با آن برنامه های آموزش آنلاین ایجاد می کنند. در بعضی موارد، حتی ممکن است ویژگی های گسترده در اختیار شما قرار دهند تا بتوانید امتیازها و کانال های فروش را در حلقه خود حفظ کنید.


دو- کسب و کارهای کوچک و متوسط (SMBs)

شرکت های کوچک و متوسط (SMBs) از سیستم های مدیریت یادگیری استفاده می کنند تا منابع انسانی کمتری را استفاده کنند. این ابزار قابلیت مقیاس پذیری با کسب و کار شما را دارد تا با نیازهای آموزشی شما متناسب شود.


سه- فریلنسرها یا آزادکار ها

سیستم های LMS برای فریلنسرهای آموزش الکترونیکی که با چندین مشتری کار می کنند و نیاز به ارائه طیف متنوعی از نتایج ارائه شده دارند، مناسب است. این سیستم های مدیریت یادگیری ممکن است از ابزارهایی برای همکاری درون سازمانی استفاده کنند که به شما اجازه می دهد به صورت انفرادی یا به صورت همکاری با یک تیم آموزش الکترونیک از راه دور را کار کنید.


انواع سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) از نظر لایسنس


یک- منبع باز

دو- با لایسنس رایگان

سه- لایسنس با هزینه


مدل های قیمت گذاری سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)


یک- به صورت لایسنس

دو- به صورت اشتراکی

سه- به صورت رایگان


انواع پشتیبانی سیستم lms


یک- اسکورم (SCORM)

Lms System SCORM
Lms System SCORM


این مجموعه استاندارد، به ارتباط ابزارهای نوشتن eLearning و تولید محتوای الکترونیکی با سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) کمک می کند. SCORM 2004 ابزارهایی را برای قالب کردن محتوای آموزشی الکترونیکی به گونه ای فراهم می کند.


دو- Tin Can API

همچنین با نام Experience API شناخته شده است، به Tin Can اغلب به عنوان دنباله رو SCORM نگاه می کنند. این اجازه فعالیت های آموزشی خارجی و ردیابی را می دهد و به تیم های eLearning امکان توسعه اپلیکیشن های بومی تلفن همراه را می دهد.


سه- AICC

شرکت CBT به صنعت LMS و محتوای آموزش الکترونیکی امکان ارتباط با پروتکل های HAC را می دهد. در اصل، سیستم برای انتقال اطلاعات به فرم HTML متکی است، سپس LMS به برگشت اطلاعات با متن وابسته است.


چهار- IMS LTI

سازگاری با ابزار یادگیری (LTI) توسط کنسرسیوم آموزش جهانی IMS معرفی شد. در برنامه هایی که از راه دور میزبانی می شوند و همچنین محتوای الکترونیکی مبتنی بر وب، تخصص دارد.


مزایای سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)


یک- سازماندهی ذخیره امن داده های حجیم

سیستم های مدیریت یادگیری به شما این امکان را می دهد که تمام داده های بزرگ را در یک جا جمع می کند. این سیستم همچنین به شما در نگه داری و به روز کردن مواد آموزشی خود کمک می کند. علاوه بر این، اکثر سیستم های LMS از رمزگذاری پیشرفته پشتیبانی می کنند، بنابراین لازم نیست نگران این مسئله باشید که اطلاعات به دست افراد اشتباهی بیفتد.


دو- نظارت بر پیشرفت و عملکرد یادگیرنده

تقریباً تمام پلتفرم های Lms گزارش سازی و آنالیز دارند. بنابراین، می توانید جنبه های مختلف برنامه آموزشگاه آنلاین خود را پیگیری کنید. اگر سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) فاقد قابلیت گزارش دهی مناسب باشد، می توانید افزونه یا پلاگینی برای افزایش قابلیت های سیستم خود خریداری کنید. می توانید هر چیزی را از علاقه مندی و مشارکت دانشپذیران گرفته تا نتایج ارزیابی eLearning را پیگیری کنید. این به آن معنی است که می توانید الگو ها و روندها را شناسایی کنید، به ویژه اینکه بیشتر سیستم های ال ام اس، داده ها را در فرمت های تصویری مانند نمودارها و جداول نمایش می دهند.


سه- بهبود تخصیص و در دسترس قرار دادن منابع

تخصیص منابع در سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)
تخصیص منابع در سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms)


چند راه وجود دارد که در آن ها، سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) توسط آن ها به شما کمک می کند تا منابع آموزش آنلاین را به طور موثرتری در اختیار افراد قرار دهید. در وهله اول و مهم تر از همه، می توانید جنبه هایی از برنامه آموزش مجازی خود را که نتوانسته اند انتظارات را برآورده کنند، شناسایی کنید. کم بودن علاقه مندی دانشپذیران، معمولاً شاخصی است که برای ارزیابی یک فعالیت آموزشی آنلاین به کار می رود. ثانیاً، سیستم مدیریت آموزشی به تیم اموزش انلاین شما کمک می کند تا مواد آموزشی خود را سریع تر به روز کنند. پس تخصیص منابع آموزش آنلاین در مقیاس جهانی وجود دارد. بنابراین، شما قادر خواهید بود که دانشپذیر های شرکت کننده را تنها با یک ابزار به روز نگه دارید.


چهار- تجربه آموزش آنلاین شخصی

با یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) می توانید مسیرهای یادگیری مختلف یا منابع آموزشی آنلاین متفاوتی را برای دانشپذیرهای شرکت کننده در دوره و متناسب با هر کدام از آن ها اختصاص دهید. به این ترتیب، هر کس آموزش های آنلاین منحصر به خودش را بر اساس اهداف خودش، وظایف شغلی و معیارهای مختلف دیگر دریافت می کند. حتی گزینه ای برای نویگیشن وجود دارد، به این صورت که یادگیرنده ها می توانند فعالیت های آموزش آنلاین خود و کارهای اموزشی مختلف را خود انتخاب کنند. همه این ها به یک تجربه آموزش از راه دور موثر منجر می شوند و رضایت دانشپذیر را افزایش می دهند. لازم به ذکر است که، میزان حافظه و علاقه مندی را نیز افزایش می دهند.


پنج- بهبود دسترسی به eLearning

دانشپذیر های مدرن، انتظار و تقاضای منابع آموزشی آنلاین دارند. در هر صورت، ما در عصر دیجیتال زندگی می کنیم، جایی که به لطف تلفن های هوشمند و گجت های پوشیدنی، اطلاعات همواره و همه جا در دسترس ما قرار دارند. سیستم های مدیریت یادگیری به شما این امکان را می دهد تا بدون نیاز به محدودیت های جغرافیایی، دوره های اموزش انلاین را دنبال کنید. بنابراین، تا زمانی که بتوانید وارد سیستم شوید، دانش آموزان شرکت کننده در دوره فرصت این را دارند که دانش خود را گسترش داده و مهارت های خود را افزایش دهند.


ویژگی های بارزی که باید در سیستم های LMS جدید به دنبال آن ها باشید.

ویژگی های بارز سیستم مدیریت یادگیری
ویژگی های بارز سیستم مدیریت یادگیری


یک- گزارش ها و تجزیه و تحلیل

برای ارزیابی ابتکاراتی که در  توسعه آموزش الکترونیکی خود به کار برده اید، لازم است که بتوانید آن ها را مانیتور کنید و تعیین کنید که آیا این اقدامات به اهداف تعیین شده می رسند یا نیاز به تنظیمات جزئی دارند. قانون مشابهی نیز روی عملکرد شخصی یادگیرنده اعمال می شود. آیا آن ها به محتوای اموزش آنلاین علاقه مند شده اند؟ آیا همه اطلاعاتی که برای رسیدن به اهداف یادگیری خود نیاز دارند را به آن ها می دهد؟ این ها سوالاتی هستند که در سیستم LMS جدید شما با استفاده از یک سیستم گزارش دهی قوی می شود پاسخ داده شوند. سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (lms) همچنین، دارای ویژگی تجزیه و تحلیل است که به شما اجازه می دهد که آموزش مجازی را در سطح فردی و گروهی مانیتور کنید. برای مثال، تعیین اینکه آیا چند درصد از مخاطبان شما دوره آنلاین را به اتمام می رسانند، یا اینکه به طور متوسط کامل کردن هر فعالیت آموزش چه مدت طول می کشد. بیشتر تحلیل ها به صورت خودکار، از طریق یک ایمیل برای شما ارسال می شود.


دو- طراحی ریسپانسیو

منابع آموزش چند پلتفرمه به همه این فرصت را می دهد که از دوره آموزش انلاین شما استفاده کند. حتی آن هایی که ترجیح می دهند که از تلفن های هوشمند یا تبلت های خود برای یادگیری استفاده کنند. بنابراین، سایت lms شما باید ریسپانسیو باشد. سیستم مدیریت یادگیری ریسپانسیو به طور خودکار متناسب ترین نسخه از دوره آموزش آنلاین بر مبنای ابزار مورد استفاده کاربر را نمایش می دهد. برای مثال، تصاویر را تا اندازه ای کاهش می دهد که کل صفحه نمایش گوشی هوشمند را اشغال نکنند. در حالت ایده آل، باید قادر باشید که هر نسخه را پیش نمایش دهید و اصلاحات لازم را قبل از راه اندازی انجام دهید. همچنین عاقلانه است ابزاری را استفاده کنید که به دانش آموزان شما این امکان را دهد که مواد آموزشی را دانلود کنند و به صورت آفلاین هم بتوانند آنها را ببینند.

منابع آموزش چند پلتفرمه به همه این فرصت را می دهد که از دوره آموزش انلاین شما استفاده کند. حتی آن هایی که ترجیح می دهند که از تلفن های هوشمند یا تبلت های خود برای یادگیری استفاده کنند. بنابراین، سایت lms شما باید ریسپانسیو باشد.


سه- رابط کاربری بصری

سیستم های LMS ی که حتی از نظر فنی بسیار غنی هستند، اگر تیم eLearning شما نتوانند از رابط کاربری آن ها به درستی استفاده کنند، سودی ندارند. این مورد برای دانش آموزانی که در دوره های شما شرکت می کنند نیز صادق است. آیا ابزار مورد استفاده شما، دسترسی به کارهای آموزشی را برای آنها آسانتر می کنند؟ یا در مسیر آن ها چالش ایجاد می کنند؟ سیستم lms ی که شما انتخاب می کنید باید دارای یک رابط کاربری بصری باشد که با مجموعه مهارت ها و توانایی های تیم آموزش الکترونیک شما هماهنگ باشد. به همین دلیل، ضروری است قبل از تصمیم گرفتن درباره یک پلتفرم، ابتدا آن را بررسی کنید. علاوه بر این، دموهای آنها را ببینید و از آزمایش های رایگان آن استفاده کنید تا از کاربرپسندی آنها مطمئن شوید.


چهار- خدمات پشتیبانی

فروشنده های LMS خدمات پشتیبانی مختلفی را ارائه می دهند. به همین ترتیب، لازم است شما  هم سطح خدماتی را که بر اساس سطح تجربه تیم آموزش آنلاین خود و پیچیدگی ابزار نیاز دارید را تعیین کنید. به عنوان مثال، تیم های تازه کار eLearning برای استفاده بهینه از سیستم به پشتیبانی گسترده تری نیاز دارند. بسیاری از فروشنده های LMS، همچنین، جلسات بحث آنلاین را میزبانی می کنند که به شما اجازه می دهد تا با کاربران دیگر ارتباط برقرار کنید.


پنج- ابزار ارزیابی آموزش الکترونیکی

شما نیاز دارید که دانشجوهای خود را به طور مرتب ارزیابی کنید تا شکاف ها را شناسایی و در صورت لزوم مداخله کنید. بنابراین، LMS باید از طیف گسترده ای از روش های ارزیابی آموزش الکترونیک پشتیبانی کند.


شش- ویژگی های گیمیفیکیشن

برخی از دانش آموزان به انگیزه بیشتری برای ادامه دادن یادگیری در دوره آموزش از راه دور شما نیاز دارند. بازی ها ، این انگیزه را به صورت مدال ها، امتیازها و ارتقا سطح به آن ها می دهند. کلید یافتن LMS ای است که ویژگی و امکانات گیمیفیکیشن را در خود داشته باشد به طوری که شما به راحتی بتوانید از آن ها استفاده کنید.

گیمیفیکیشن در سیستم های LMS
گیمیفیکیشن در سیستم های LMS


هفت- پذیرش و پشتیبانی صدور گواهی

این یک ویژگی ضروری برای سازمان هایی است که سیاست های آموزش آنلاین در پیش گرفته اند، همچنین آن هایی که به ویژگی های پیشرفته تر گواهینامه نیاز دارند، مانند توانایی پیگیری مهارت های فردی و شکاف های عملکردی. همچنین در صورت ممیزی می توانید به اسناد LMS مراجعه کنید، که به جلوگیری از نقض و جریمه کمک می کند.


هشت- پشتیبانی یادگیری اجتماعی

یادگیری اجتماعی به فراگیران این شانس را می دهد که با همتاهای خود تعامل داشته باشند و تجربه های خود را به اشتراک بگذارند. امروزه دیگر بسیاری از سیستم های مدیریت یادگیری دارای ابزارهای یکپارچه رسانه های اجتماعی هستند. به عنوان مثال، قابلیت پیگیری مشارکت ها در بحث های آنلاین، یا به اشتراک گذاری اخبار در طراحی دوره آموزش الکترونیک شما.


نه- محلی سازی

پشتیبانی چند زبانه برای سازمان هایی که قصد ارائه منابع آموزش آنلاین در سطح جهانی را دارند بسیار مهم است. هر عضو تیم شما باید یک فرصت برای توسعه مهارت های حرفه ای خود داشته باشد. بعضی از LMS ها حتی دارای ویژگی های جغرافیایی هستند که به طور خودکار نسخه مناسب دوره آموزشی آنلاین برای یک منطقه را نمایش می دهند.

این ها اجزایی هستند که یک سیستم lms می تواند داشته باشد. به یاد داشته باشید که هیچ یک از lms ها همه این ها را باهم ندارند. هر سازمان دارای نیازهای آموزشی خاص و البته محدودیت بودجه است. بنابراین، شما باید مطابق با نیازهای خود و بر اساس منافع خود و دانش آموزان خود یک سیستم Lms را انتخاب کنید.

مشاوره رایگان بگیرید
نظرات کاربران
طالقانی

آموزش الکترونیکی سبکی اموزش به صورت نوین و جذابه هست

0 0

سلیمانی

سیستم مدیریت آموزش برنامه هست که تو سیستم نصب میشه یا به صورت وب هست

0 0

محمد

سلام
سیستم آموزش مجازی میتونه عدالت اجتماهی را به ارمقان بیاره فقط باید درست اجرا بشه

0 0

بهمن باصری

سلام
اگر کسی در رابطه با ال ام اس مودل اطلاعات بیشتری بخوتد باید چکار کنه؟

1 0

سعید

از زمانیکه انسان بوده، بحث آموزش بوده و هست. بیراه نیست اگر بگویم کل پیشرفت انسان مدیون آموزش وانتقال دانش است. امروزه تکنولوژی به طرز سرسام آوری پیشرفت کرده است. قطعا انتظار می رود صنعت آموزش هم با پیشرفت تکنولوژی همراه شود و همین طور هم شده است. صنعت آموزش الکترونیک توانسته است جای خود را پیدا کند. دانشگاه های مطرح دنیا روی آن سرمایه گذاری کرده اند

1 0

حامد

با سلام
سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی(LMS) مودل از نظر دوستان مورد تایید است ما برای مدیریت دانش در هولدینگ می خواهیم استفاده کنیم لطفا راهنمایی کنید
ممنون

1 0

روابط عمومی شرکت پافکو

با سلام.
برای گرفتن مشاوره و اطلاعات کامل در زمینه سیستم lms با کارشناس های ما تماس بگیرید.
شماره تماس: 021-41986

1 0

نظر شما

ایمیل شما نشر نخواهد شد.فیلد های ضروری با * نشانه گذاری شده است.

تصویر امنیتی Refresh Icon

لطفا از قرار دادن متن بصورت فینگلیش خودداری نمایید با تشکر

پیام شما بعد از بررسی نمایش داده خواهد شد

نظر خود را بنویسید