جراحی از راه دور (Tele Surgery یا Remote Surgery)
جراحی از راه دور یا تله سرجری نوعی عمل جراحی است که به وسیله یک جراح که دور از مریض است انجام می شود. جراح به طور فیزیکی در نزد بیمار حضور ندارد و از طریق ابزارهای ارتباطی از جمله ویدئوکنفرانس و وب کنفرانس قادر است یک عمل از راه دور را کنترل کند که استفاده از روبات جنبه ی جالب توجهی از کاربردهای روش جراحی از راه دور است.
جلساتتو با ادوب کانکت، مجازی برگزار کن!
همچنین امکان گرفتن شرح حال از بیماران از طریق ویدئو کنفرانس وجود دارد. تا غربالگری اولیه کاندیداهای عمل صورت گیرد .طی عمل جراحی از راه دور، ویدئو کنفرانس می تواند جهت ارتباط برقرار کردن با یک استاد دیگر حین عمل مورد استفاده قرار گیرد یا می تواند جهت نشان دادن روش عمل به پزشکان و دانشجویان تحت عنوان یک کلاس آنلاین استفاده شود که در این صورت از حضور آنها در اتاق عمل و شلوغی ناشی از آن جلوگیری میشود.
پزشکی از راه دور که شامل استفاده از فن آوری ارتباطات از راه دور برای ارائه خدمات بهداشتی به بیماران و ارائه دهندگان در مناطق دور افتاده و با فاصله زیاد از مراکز بهداشتی است، توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان یک روش مقرون به صرفه و عملی برای ارائه سلامت شناخته شده است. پزشکی از راه دور از نظر فناوری به دو دسته زمان واقعی یا سنکرون و ذخیره-ارسال تقسیم بندی می شود.
سیستم های تله مدیسن زمان واقعی (سنکرون)
در پزشکی از راه دور سنکرون، اطلاعات پزشکی بیمار به طور آنلاین و هم زمان با وقوع انتقال می یابد (به عنوان مثال به تجهیزات پزشکی ویدئو کنفرانس وصل می شود). این روش اجازه می دهد که نظر متخصص به صورت فوری و با کمترین فاصله زمانی با تغییر شرایط بیمار پیگیری و اجرا شود.
سیستم های تله مدیسن ذخیره و ارسال (آسنکرون)
در تله مدیسن یا پزشکی از راه دور به صورت ذخیره و ارسال، اطلاعات پزشکی بیمار دریافت و در جایی ذخیره می شود. این معمولاً برای استفاده غیر اضطراری یا در شرایطی است که حضور پزشک در زمان انتقال اطلاعات لازم نیست.
سیستم های جراحی رباتیکی
سیستم جراحی داوینچی، یک سیستم جراحی روباتیک از جراحی Intuitive Surgical، نسلی از پروژه وزارت دفاع ایالات متحده در دهه 1980 است که برای ایجاد یک ربات که به جراحان اجازه داد روی سربازان شدیداً مجروح از فاصله ای ایمن کار کنند. در حال حاضر این سیستم به طور گسترده در دسترس انواع بیمارستان های عمومی و خصوصی می باشد. جراحان در این سیستم که در فاصله چند متری از بیمار قرار می گیرند و با استفاده از یک کنسول عمل می کنند. حرکات دست جراح در ابزار کنسول به صورت میکرو حرکت هایی با دقت بسیار بالا پیاده سازی می شود.
بیمارانی که با استفاده از سیستم جراحی داوینچی عمل می کنند معمولاً درد و خونریزی کمتر دارند و همچنین بهبود سریعتری را تجربه می کنند، زیرا این جراحی نسبت به جراحی باز معمول نفوذ کمتری در بدن دارد. کارایی کلی جراحی افزایش می یابد. به این دلیل که جراح در طول عمل در حالت راحت تری قرار می گیرد و خستگی و لرزش دستانش کاهش می یابد. Telesurgery محدود به جراحی روباتیک و یا ارائه جلسات آموزشی در اینترنت نیست. در سپتامبر 2001، موسسه اروپایی Telesurgery در استراسبورگ یک عملیات جراحی از راه دور انجام داد که پزشکان در ایالات متحده موفق به حذف موفقیت آمیز پروتز مثانه از بیماری در فرانسه با راه اندازی یک بازوی ربات جراحی شد. چنین روشی نشان می دهد که اکنون جراح ها می توانند عمل بر روی یک بیمار را از هر کجای جهان انجام دهند.
جراحی ویدئو کنفرانس به صورت "زنده"
پزشکی از راه دور به غیر از جراحی رباتیک، ویدیو کنفرانس جراحی "زنده" را با امکانات بهداشتی در خارج از کشور برای اهداف آموزشی و تبادل اطلاعات در ارتباطات پزشکی بین کشورهای مختلف ارائه می کند. انتقال تصاویر پزشکی و کنفرانس های ویدیویی زنده از طریق اینترنت به استفاده از نرم افزارها، تجهیزات و پهنای باند پر هزینه می انجامد که در نهایت تصاویر، صوت ها و ویدئو های منتقل شده از کیفیت لازم نیز برخوردار نیستند. برای غلبه بر این مشکلات، موسسات برای پخش جراحی زنده با استفاده از پهنای باند با سرعت بالا حداقل 30 مگابیت در هر خط برای اطمینان از بالا بودن کیفیت ویدئوی دیجیتال استفاده می کنند.
جهت پیگیری های بعد از عمل نیز مناسب است. در سیستم جراحی از راه دور پیشرفت های مخابراتی با تکنولوژی روباتیک ترکیب شده است جراحی .از راه دور در قالب پزشکی از راه دور قابل مطرح شدن است. با وجود جراحی از راه دور این امکان را فراهم شده است که جراحان مجرب در هر جای جهان بتوانند به نجات جان انسان ها یپردازند.
با استفاده از این تکنولوژی می توان برای انجام یک عمل جراحی مهم یک تیم از جراحان برجسته را از سرار جهان گرد هم آورد، بدون اینکه نیازی به خارج شدن آنها از محل کارشان باشد. در آموزش جراحی به دانشجویان در جهان می توان از این سیستم به عنوان یک کلاس مجازی بهره برد.
یک استاد مجرب در یک دانشگاه معتبردر نقطه از جهان می تواند بدون خروج از دفتر کار خود می مهمترین و جدید ترین تجربیات خود را در مورد یک عمل جراحی به دانشجویان جراحی در نقاط مختلف جهان تحت عنوان یک کلاس آنلاین آموزش دهد یا اینکه با استفاده از سیستم جراحی از راه دور امکان مداوای مجروحان جنگی و یا بیماران در نقاط دور افتاده به وجود آمده است.
مزایای جراحی از راه دور :
- روشی برای حذف لرزش های دست جراح است .
- تصاویر دو یا سه بعدی از منطقه جراحی تهیه می کند.
- ابتدا مناسب بودن و ایمن بودن اقدام بررسی می شود و سپس بعد از اطمینان به ابزارها دستور انجام آن کار داده می شود.
- کاهش احتمال آلودگی در طول عمل جراحی را می توان از مزیت های روش جراحی از راه دور نامید، با توجه به کاهش در تعداد زیادی از افراد در حین جراحی می باشد.این امر به نوبه خود، باعث کاهش بروز عفونت در بیماران پس از عمل است .
- همچنین کامپیوتر ورودی های اعمال شده توسط جراح را آنالیز می کند و پس از بررسی دستورات، آنها را به بازوی رباتیک اعمال می کند.
- با کمک میکروسکوپ می توان کارهای ظریف تری را که در حالت معمول امکان اجرای آنها توسط عامل انسانی وجود ندارد انجام داد به این شکل که کامپیوتر دامنه حرکات جراح را به حرکات با مقیاس کوچکتر تبدیل می کند و در نتیجه با استفاده از بازوهای رباتیکی کارهای ظریف تری انجام می گیرد. در این حالت در حین جراحی به بدن بیمار نیز آسیب کمتری وارد می شود که در نتیجه آن دوران نقاهت کوتاه تر خواهد شد.
- بهبود یافتن سریع زخمهای مربوط به شکافهای کوچک ایجاد شده به جای شکاف های بزرگ در بدن بیمار.
- در دسترس بودن جراحان خبره با قابلیتهای منحصر به فرد در مکان های دور افتاده و مناطق جنگی.
- میکروفون و هدفونی که در جراحی از راه دور استفاده می شود به جراح این اجازه را می دهد ابزار های رباتیک جراحی و دوربین ها راکنترل کند.که در نتیجه این اقدام اتاق جراحی را از پرسنلی که مسئول تنظیم کردن تجهیزات هستند بینیاز می کند و به آن ها این اجازه را می دهد که وقت و توجه بیشتری را صرف بیمار کنند.
معایب و چالش های جراحی از راه دور:
درست است که از مزایای ربات های جراح افزایش چالاکی فرد جراح » فیدبک لمسی « است که یکی از مهمترین مسائل در سیستم جراحی از راه دور می باشد، لرزش طبیعی دست جراح ندارند و دید بهتری از میدان عمل تولید می کنند، اما قابلیت احساس ویژگی های بافت تحت عمل را کاهش می دهند .جراحان معمولاً در عمل های جراحی از حس لامسه خود برای گرفتن فیدبک از بافت تحت عمل در طی جراحی استفاده می کنند تا در مورد وضعیت بافت تحت عمل تصمیم گیری کنند. این موضوع باید در جراحی از راه دور به کمک کامپیوتر و ربات لحاظ شود.
از معایب جراحی از راه دور افزایش فاصله بین پزشک و بیمار، کاهش سرعت ارتباط با تجهیزات و مانیتورهاست. امکان وجود تاخیر بیست وپنج ثانیه ای روی مانیتورها با توجه به شرایط پزشکان را نیز می توان از معایب جراحی از راه دور دانست.
جراحی از راه دور در آسیا
جراحی از راه دور طبیعتاً در کشورهایی که از نظر جغرافیایی دارای فاصله های مکانی هستند محبوب تر است، کشورهایی که در مناطق دور افتاده آن ها به مراقبت های پزشکی دسترسی وجود ندارد. در شرایط از این قبیل، پزشکی از راه دور خود را ثابت کرده است. سنگاپور از تکولوژی پیشرفته ای برخوردار است و در زمینه پزشکی از راه دور پیشرفت های زیادی داشته است، با این حال تنها کشوری در آسیا نیست که تلاش می کند از پیشرفت های تکنولوژیکی برای ارائه مراقبت های بیمار با قیمت های مقرون به صرفه استفاده کند. پزشکی از راه دور و جراحی از راه دور همچنین در کشورهایی مانند هند، مالزی و تایلند نیز در حال پیشرفت است.
جراحی از راه دور در سنگاپور
گروه بهداشت ملی (NHG) سنگاپور، یکی از بزرگ ترین ارائه دهنده های خدمات بهداشت عمومی در سنگاپور است، که در اوایل سال 2006 یک پروژه تله رادیولوژی آغاز کرد که در آن با هدف گزارش دهی، نتایج رادیوگرافی به صورت دیجیتال به هند ارسال می شد. نتایج به طور قطع ارزان تر شد و خدمات سریع تر از آن چه که منابع محلی می توانست ارائه دهد، انجام می شدند.
جراحی از راه دور، روش های جراحی است که از فاصله دور و با استفاده از فن آوری های رباتیک و رایانه ای پشتیبانی می شوند، یکی دیگر از زیر مجموعه های پزشکی تله مدیسین است که بعید نیست در آینده ای نه چندان دور در مراکز بهداشتی در سنگاپور در دسترس قرار گیرد.
جراحی از راه دور در هند
با وجود استعداد و پتانسیل بالای هند در زمینه فناوری اطلاعات و سطح جغرافیایی بزرگ آن، جای تعجب نیست که در حال حاضر پزشکی از راه دور به طور گسترده در هند پذیرفته شده است. گروه بیمارستان آپولو (تنها بزرگترین ارائه دهنده راه حل Telemedicine در هند)، اولین جای است که مرکز پزشکی تله مدیسین روستایی را در هند تاسیس کرده است.
جراحی از راه دور در مالزی
در سال 1996، دولت مالزی، ابتکار عمل چندرسانه ای Super Corridor (MSC) را آغاز کرد - یک پروژه بزرگ و زیربنایی و خدمات. بخشی از این ابتکار شامل اجرای پزشکی از راه دور برای بهبود کیفیت مراقبت های بهداشتی در مناطق شهری و روستایی است. برای تسهیل پیاده سازی و استفاده از وسایل پزشکی تله مدیسین، دولت مالزی چارچوب قانونی را با قوانین جدید سایبری مانند قوانین Telemedicine 1997 و 1997 Signature Digital تأسیس کرد. بیمارستان Selayang، بیمارستان دولتی ایالت سلانگور، اولین بیمارستان الکترونیک بدون کاغذ و بدون فیلم در مالزی بود در اوت 1999 شروع به کار کرد.
جراحی از راه دور در تایلند
مشابه با هند، استفاده از تکنولوژی های جدید در بیمارستان های تایلند تا کنون توسط بیمارستان خصوصی رهبری شده است. بیمارستان های خصوصی واقع در بانکوک (شهر پایتخت) مانند بیمارستان بومرونژاد و بیمارستان گروه بانکوک (شبکه ای از 15 بیمارستان خصوصی) از تکنولوژی های روز برای بهبود مراقبت های بهداشتی استفاده می کنند. خبر خوب برای بیمارستان های دولتی این کشور این است که وزارت بهداشت عمومی تایلند در حال برنامه ریزی برای توسعه سیستم های اطلاعات سلامت الکترونیکی است که مراکز بهداشت عمومی در سراسر کشور را برای بهبود مراقبت از بیماران و افزایش استفاده کارآمد از منابع مرتبط می کند.
جراحی از راه دور در ایران
در ایران جراحی از راه دور در مراحل تحقیقاتی قرار دارد و دانشگاه های برتر کشور مانند دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه امیرکبیر (پلی تکنیک) در این زمینه مطالعات و تحقیقاتی را در دست اجرا دارند. در مرکز موفقیان که وابسته به دانشگاه صنعتی شریف است با همکاری محققان دانشگاه ایران به عنوان یک دانشگاه علوم پزشکی- در زمینه رباتیک پزشکی تحقیقات گسترده ای در حال انجام است.
نتیجه گیری
به کار گیری موثر پزشکی از راه دور می تواند در نهایت به نفع بیمار باشد زیرا در این صورت منابع پزشکی و فن آوری در عین کاهش هزینه ها، مراقبت از بیمار افزایش می یابد. با استفاده از جراحی از راه دور، ممکن است نیاز به جابجایی فیزیکی بیمار از یک مرکز به یک مرکز مراقبت بهداشتی دیگر کاهش یابد، زیرا تیم های جراحان برتر از سراسر جهان می توانند برای انجام یک عملیات با استفاده از سیستم های ویدئو کنفرانس یا سیستم وب کنفرانس در کنار هم قرار گیرند و هم اندیشی و مشاوره کنند. با کمبود جهانی تخصص پزشکی و پیشرفت سریع در فن آوری، زمان زیادی نمانده است تا جراحی از راه دور به یک نیاز ضروری مشترک برای مراکز بهداشتی درمانی تبدیل شود.