سیستم های آموزش الکترونیکی به مجموعهای از روشها و فناوریها اطلاق میشود که به منظور تسهیل فرآیند یادگیری و آموزش از طریق بسترهای دیجیتال طراحی شدهاند. این سیستمها میتوانند شامل یادگیری خودآموز، یادگیری آنلاین همزمان و غیرهمزمان، و همچنین استفاده از نرمافزارهای آموزشی باشند. در این سیستمها، یادگیرندگان میتوانند به محتوای آموزشی از هر نقطهای دسترسی داشته باشند و با استفاده از ابزارهای مختلف مانند ویدئو کنفرانس، تالارهای گفتگو و آزمونهای آنلاین، تعامل و ارتباط برقرار کنند.
انواع مختلفی از سیستمهای آموزش الکترونیکی وجود دارد که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. به عنوان مثال، سیستمهای آموزش الکترونیکی موبایلی به یادگیرندگان این امکان را میدهند که از طریق دستگاههای تلفن همراه به محتوای آموزشی دسترسی پیدا کنند. همچنین، سیستمهای مبتنی بر بازی و شبیهسازی به یادگیری تجربی و تعاملی کمک میکنند و انگیزه یادگیرندگان را افزایش میدهند. این تنوع در سیستمهای آموزش الکترونیکی به سازمانها و موسسات آموزشی این امکان را میدهد که روشهای مختلفی را برای آموزش و یادگیری انتخاب کنند و به نیازهای مختلف یادگیرندگان پاسخ دهند.
سیستم یادگیری الکترونیکی
اینترنت به عنوان منبعی برای توسعه آموزش و پاسخ به نیازهای افراد به شمار می رود. با رشد اینترنت و روی کار آمدن سیستم
یادگیری الکترونیکی هر روزه درخواست های متعددی مبنی بر ترکیب سیستم یادگیری الکترونیکی و سنتی به دست مسئولان این حوزه می رسد.
مسئله قابل توجه در این زمینه این است که حتی کسانی که به طراحی سیستم یادگیری الکترونیکی مشغول هستند با سوالاتی نظیر این که سیستم یادگیری الکترونیکی چیست و یا این که به چند نوع یا چند گونه تقسیم می شود مواجه هستند.
استفاده از فناوری های مختلف به منظور مدیریت و ساماندهی فرایندهای یادگیری و آموزشی را یادگیری الکترونیکی می نامند.
انوع مختلف یادگیری الکترونیکی عبارتند از:
- آموزش مدیریت کامپیوتر (CML)
- آموزش به کمک کامپیوتر (CAI)
- آموزش آنلاین همزمان
- آموزش آنلاین غیرهمزمان
- سیستم یادگیری الکترونیکی ثابت
- سیستم یادگیری الکترونیکی تطبیقی
- سیستم یادگیری الکترونیکی خطی
- آموزش تعاملی آنلاین
- آموزش آنلاین انفرادی
- آموزش آنلاین مشارکتی
برخی از افراد، طبقه بندی انواع آموزش های الکترونیکی را به روشی ساده تر انتخاب کرده اند. آنها فقط دو نوع اصلی یادگیری الکترونیکی را شناسایی می کنند: سیستم یادگیری الکترونیکی مبتنی بر کامپیوتر و یادگیری الکترونیکی مبتنی بر اینترنت. این روش طبقه بندی را می توان دقیق تر دانست زیرا یادگیری الکترونیکی را از یادگیری آنلاین متمایز می کند، که از این دو اغلب به اشتباه به جای یکدیگر استفاده می شود. برخی از انواع یادگیری الکترونیکی مانند CML و CAL لازم نیست که بصورت آنلاین انجام شود، اما با این وجود آنها نوعی آموزش الکترونیکی محسوب می شوند.
آموزش مدیریت کامپیوتر (CML)
در مورد یادگیری تحت مدیریت کامپیوتر (CML)، که به عنوان آموزش تحت مدیریت کامپیوتر (CMI) نیز شناخته می شود، از رایانه برای مدیریت و ارزیابی فرایندهای یادگیری استفاده می شود. سیستم های یادگیری تحت مدیریت رایانه از طریق پایگاه های اطلاعاتی عمل می کنند. این پایگاه داده ها حاوی اطلاعاتی است که دانش آموز باید بیاموزد، همراه با تعدادی پارامترهای رتبه بندی که سیستم را قادر می سازد تا با توجه به ترجیحات هر دانش آموز فردی شود. در نتیجهی ارتباط دو طرفه بین دانش آموز و رایانه، می توان تعیین کرد که آیا دانش آموز به اهداف یادگیری خود در سطح رضایت بخشی رسیده است یا خیر. در غیر این صورت، تا زمانی که دانش آموز به اهداف یادگیری مورد نظر خود نرسد، می توان فرایندها را تکرار کرد.
آموزش به کمک کامپیوتر (CAI)
آموزش به کمک رایانه (CAI)، که گاهی اوقات به عنوان یادگیری به کمک رایانه (CAL) نیز شناخته می شود، نوع دیگری از آموزش الکترونیکی است که از رایانه همراه با آموزش سنتی استفاده می کند. روش های آموزشی به کمک کامپیوتر از ترکیبی مانند متن، گرافیک، صدا و ویدئو به منظور افزایش یادگیری استفاده می کنند. ارزش اولیه CAI تعامل است - به دانش آموزان اجازه می دهد تا با استفاده از روش های مختلف مانند آزمون ها و سایر مکانیسم های آموزش به کمک رایانه، به جای یادگیرندگان غیرفعال، به یادگیرندگان فعال تبدیل شوند.
امروزه اکثر مدارس، چه آنلاین و چه سنتی، از انواع مختلفی از یادگیری به کمک رایانه برای تسهیل توسعه مهارت ها و دانش در دانش آموزان خود استفاده می کنند.
آموزش آنلاین همزمان
یادگیری آنلاین همزمان گروههایی از دانشآموزان را قادر میسازد تا در یک فعالیت آموزشی به طور همزمان از هر نقطه از جهان شرکت کنند. یادگیری آنلاین همزمان اغلب شامل چت آنلاین و کنفرانس ویدیویی است، زیرا این ابزارها به شرکتکنندگان و مربیان آموزش اجازه میدهند تا در عین حال که میتوانند با سایر شرکتکنندگان ارتباط برقرار کنند، فوراً سؤالات خود را بپرسند و پاسخ دهند.
این نوع یادگیری آنلاین جامعه محور با توسعه سریع فناوری های یادگیری آنلاین امکان پذیر شده است. قبل از اختراع شبکه های کامپیوتری در دهه 1960، پیاده سازی آموزش الکترونیکی همزمان واقعاً غیرممکن بود. امروزه، یادگیری الکترونیکی همزمان بسیار سودمند تلقی می شود، زیرا بسیاری از معایب رایج آموزش الکترونیکی، مانند انزوای اجتماعی و روابط ضعیف معلم و دانش آموز و دانش آموز با دانش آموز را از بین می برد. در حال حاضر آموزش الکترونیکی همزمان یکی از محبوبترین و سریعترین انواع آموزش الکترونیکی است.
نظام سیستم یادگیری الکترونیکی
نظام سیستم یادگیری الکترونیکی می بایست دارای سه ویژگی باشد:
• انعطاف پذیری
منظور از انعطاف پذیری در سیستم یادگیری الکترونیکی آن است که خود یادگیرنده بتواند شیوه آموزش خود را انتخاب کند و بر آن کنترل داشته باشد.
• توزیع شده
یعنی در یافتن محتوای یادگیری الکترونیکی از تمامی منابع استفاده شود.
• باز بودن
یادگیرنده با هیچ مانعی مواجه نباشد و بتواند در شرایط مکانی و زمانی متفاوت به یادگیری بپردازد.
ویژگی های نرم افزار آموزش مجازی LMS ( ال ام اس ) می بایست از تمامی آموزش ها اعم از آموزش های دیداری- شنیداری و … متمایز باشد.تعاریف دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که در ذیل شرح می دهیم:
• دستیابی به محتوا
دسترسی یادگیرنده و یا کاربر به اطلاعات را می گویند.
• حضور
زمانی که یادگیرنده و یاددهنده به شکل فیزیکی و یا مجازی به هنگام انتقال اطلاعات در دسترس باشند را حضور می نامند.
• ارتباط الکترونیکی
زمانی که بین یادگیرنده و یاددهنده در هنگام انتقال آموزش مجازی ارتباط الکترونیکی برقرار باشد.
سیستم های یادگیری الکترونیکی به ده دسته تقسیم می شود:
• سیستم یادگیری الکترونیکی خودآموز
این نوع از یادگیری همان شیوه خودخوان است. در این گونه یادگیری هیچ ارتباطی بین یادگیرنده و یاددهنده وجود ندارد و یادگیرنده محتوای آموزشی را از طریق اطلاعاتی که از قبل تهیه شده اند دریافت می کند. در این نوع یادگیری اطلاعات در قالب هایی مثل CD و یا DVD ارائه می شوند.
در این روش یادگیرنده و یاددهنده به طور فیزیکی بر سر کلاس حضور دارند با این تفاوت که در این کلاس ها از ابزارهای یادگیری الکترونیکی ( LMS ) نیز استفاده می شود مانند کلاس هایی که در آن از پاورپوینت، چند رسانه ای و … برای انتقال محتوا استفاده می شود. در این روش ارتباط بین افراد در محیط کلاس است و یا این که از طریق تلفن صورت می پذیرد به همین دلیل در این روش ارتباط الکترونیکی وجود ندارد.
• سیستم های آموزش الکترونیکی سریع غیر همزمان
زمانی که یاد دهنده محتوا را جمع آوری می کند ( انتقال محتوا) و یادگیرنده محتوا را به دست می آورد (دستیابی به محتوا) یک زمان تاخیری میان انتقال و دستیابی به محتوا وجود دارد به همین دلیل ارتباط الکترونیکی وجود دارد اما به طور غیر همزمان. در این روش افراد می توانند از طریق ابزارها و فناوری های گوناگون با یکدیگر به تعامل بپردازند. در این روش از فناوری هایی همچون پست الکترونیکی نیز استفاده می شود.
• سیستم های یادگیری الکترونیکی همزمان
در این روش که یاددهنده و یادگیرنده در طول انتقال محتوا به صورت مجازی با یکدیگر ملاقات می کنند به همین دلیل حضور مجازی وجود دارد. هم چنین از تمامی فناوری ها اعم از صوت و تصویر زنده و پیام رسانی و سایر فناوری های به کار رفته در سیستم یادگیری الکترونیکی غیر همزمان استفاده می شود.
• سیستم های آموزش الکترونیکی ترکیبی/دوگانه، غیرهمزمان
در نرم افزار سیستم آموزش مجازی LMS ( ال ام اس ) ترکیبی از یادگیری چهره به چهره و غیر هم زمان است. در این روش محتوا هم از طریق کلاس های حضوری بین یاد دهنده و یادگیرنده انتقال داده می شود و هم از طریق فناوری های یادگیری الکترونیکی زمانی که افراد در یک مکان حضور فیزیکی ندارند. ارتباط الکترونیکی تنها در روش غیر همزمان این مدل وجود دارد و بر عکس آن که حضور است یعنی حضور تنها در هنگامی که انتقال اطلاعات به صورت چهره به چهره است وجود دارد.
• سیستم های یادگیری الکترونیکی ترکیبی/دوگانه،همزمان
این نوع یادگیری نیز ترکیبی است اما با این تفاوت که ترکیبی از روش چهره به چهره و هم زمان است. در این روش یادگیرنده و یاد دهنده هم در کلاس های حضوری و هم در کلاس مجازی با یکدیگر ملاقات دارند به همین دلیل حضور در تمام مدت انتقال و ارائه محتوا وجود دارد و ملاقات ها در زمانی یکسان و با مشارکت یادگیرنده و یاد دهنده به انجام می رسد. ارتباط الکترونیکی نیز به شکلی گسترده و همزمان مورد استفاده است.ابزارهای تعامل مدرس و فراگیران در نرم افزار LMS چیست؟
تالار گفتگو
پرسش و پاسخ
کلاس مجازی
گفتگوی متنی
در سامانه آموزش الکترونیک lms، مدرس در هر لحظه می تواند کلیه فعالیت های فراگیران را مشاهده نماید و اقدام به ثبت نمره کند یا اینکه مسیر آموزشی مورد نظر خود را در سرویس آموزش مجازی اعمال نماید. در سیستم آموزش مجازی، به صورت همزمان (با محوریت کلاس مجازی ) و غیر همزمان (با محوریت محتوای الکترونیکی) امکان مدیریت دوره های آموزشی وجود دارد.
- سیستم های آموزش الکترونیکی موبایلی
دسترسی آسان و مقرون به صرفه به دستگاه های تلفن همراه، فضای آموزشی و یا سیستم یادگیری الکترونیکی فعال با تلفن همراه را ایجاد کرده است. تنها تبدیل دوره های الکترونیکی به ماژول های سازگار با تلفن همراه کافی به نظر نمی آید. قابلیت های دستگاه تلفن همراه، از جمله فضای دیسک، اتصال به اینترنت و اندازه صفحه نمایش باید مورد توجه قرار گیرد. ابزارهایی وجود دارند که طرح های ریسپانسیو برای دوره الکترونیکی را ارائه می دهند. این یک مزیت بزرگ است، زیرا هزینه های تولید و همچنین زمان لازم برای توسعه دوره های الکترونیکی برای تحویل تلفن همراه را کاهش می دهد.
- سیستم های آموزش الکترونیکی اجتماعی
تاثیر رسانه های اجتماعی بسیار قوی است و می تواند برای آموزش سازمانی نیز مورد استفاده قرار گیرد. هر روز سازمان های بیشتر و بیشتری قدرت واقعی یادگیری اجتماعی را متوجه می شوند و کارکنان خود را ترغیب می کنند تا بیشتر در با افراد هم اندیش و همکار خود تعامل داشته باشند. کارکنان در سیستم عامل های اجتماعی برای بحث در مورد مشکلات، پرسش ها و تجربیات همکاری می کنند و شبکه ایجاد می کنند. سیستم های همکاری اجتماعی در LMS نیز ساخته شده اند تا دانش پذیر ها مجبور به استفاده از پلتفرم های عمومی نشوند و یادگیری که از همکاری متقابل نشات می گیرد و در داخل LMS رشد می کند.
- سیستم های آموزش الکترونیکی شبیه سازی
شبیه سازی eLearning بسیار تعاملی است و به شدت بر گرافیک، ویدئو، صدا متکی است. مهم تر از همه، اغلب فیلم ها یا بازی های شبیه سازی سفارشی وجود دارد که به راحتی شامل اجزای سه بعدی می شود. آموزش نرم افزاری جدید اغلب دارای درجه بالایی از تعامل و شبیه سازی است.
- سیستم های آموزش الکترونیکی مبتنی بر بازی
بازی ها همه چیز را سرگرم کننده می کنند و می توانند محرک قدرتمندی برای یادگیری تجربی باشند. امروزه بسیاری از سازمان ها بر اصطلاح گیمیفیکیشن متمرکز هستند که به آن ها در افزایش بهره وری و دانش کارکنان با انگیزه دادن به آن ها برای یادگیری با دوره های مبتنی بر بازی کمک می کند. چنین دوره هایی به ایجاد تعامل و انگیزه برای یادگیرندگان برای یادگیری مطالب و مهارت ها در حین بازی کمک می کند.
سیستم مدیریت یادگیری الکترونیکی پافکو (Pafco LMS)
سامانه یادگیری الکترونیکی Pafco LMS به منظور ارائه خدمات آموزشی به صورت الکترونیکی و تحت وب به فراگیران اعم از دانش پذیران، کارمندان، خودآموزان، محققین و ...) برای انواع دوره های آموزشی موسسات علمی، دانشگاهی، آزاد و ضمن خدمت طراحی شده است.
در سیستم های آموزش الکترونیکی Pafco LMS امکان ایجاد یک دوره الکترونیکی خودکار با سقف تعداد شرکت کننده معلوم، میسر است. فراگیران می توانند در این دوره ها ثبت نام کنند، سپس اقدام به پرداخت هزینه دوره نمایند و در زمان های تنظیم شده از قبل به مشاهده محتوای الکترونیکی بپردازند و سپس در آزمون آنلاین آن دوره شرکت کنند و گواهینامه بگیرند.
به مقتضای نیاز هر نوع از مشاغل، کاربردهای متنوعی برای تعریف آموزش مجازی متصور هستیم:
کاربرد خرید نرم افزار lms در سازمان ها : برگزاری دوره های آموزشی ضمن خدمت و پرسنلی به صورت الکترونیکی به صورت همزمان و غیر همزمان
کاربرد ال ام اس (LMS) در دانشگاه ها: ارائه آموزشیهای الکترونیکی برای پرسنل، دانشجویان و آموزش های آزاد
کاربرد ال ام اس (LMS) در محیط های صنعتی: برگزاری دوره های آموزشی تخصصی و عمومی برای پرسنل
کاربرد ال ام اس (LMS) در آموزشگاه ها: کسب در آمد از طریق برگزاری دوره های آموزشی آزاد به صورت الکترونیکی
در آخر…
شناخت این ده نوع یادگیری الکترونیکی برای تمام کسانی که به نوعی با آموزش مجازی در ارتباط هستند می تواند با اهمیت باشد چرا که می توانند به خوبی انواع ان را دسته بنده کرده و دید وسیع تری از یادگیری الکترونیکی به دست آورند.