راهکارهای بالا بردن سرعت در کلاس مجازی؛ برگزاری کلاس ها بدون هرگونه قطعی و کندی

عوامل موثر بر سرعت کلاس مجازی

  سرعت کلاس آنلاین فقط به پهنای باند اینترنت بستگی ندارد؛ نوع نرم‌افزار آموزش مجازی، تنظیمات LMS فارسی و فاصله‌ی کاربر تا سرور سامانه آموزش الکترونیک هر یک به‌تنهایی می‌توانند تاخیر را کم یا زیاد کنند. در ادامه، این عوامل را با زبان ساده ولی دقیق بررسی می‌کنیم.

۱) اینترنت

- هر کاربر فعال در نرم‌افزار آموزش مجازی با دوربین روشن حدود ۱ مگابیت بر ثانیه آپلود و دانلود مصرف می‌کند؛ بنابراین یک خانه با چهار شرکت‌کننده به حداقل ۸–۱۰ مگابیت بر ثانیه پهنای باند پایدار نیاز دارد.  
- آپلود مهم‌تر از دانلود است؛ اگر سرعت آپلود کمتر از ۲ مگابیت بر ثانیه باشد، صدا به‌صورت مقطعی قطع می‌شود.  
- در شبکه‌ی ۲٫۴ گیگاهرتز تداخل زیاد است؛ استفاده از باند ۵ گیگاهرتز یا اتصال کابل LAN کیفیت را بالا می‌برد.

۲) سخت‌افزار

- رم ۴ گیگابایت برای اجرای هم‌زمان سیستم‌عامل، مرورگر و نرم‌افزار آموزش مجازی کافی نیست؛ حداقل ۸ گیگابایت پیشنهاد می‌شود.  
- پردازنده‌ی ضعیف یا داغ‌شده باعث افت فریم ویدئو می‌شود؛ تهویه‌ی مناسب و عدم اجرای برنامه‌های سنگین در پس‌زمینه کمک‌کننده است.  
- بستن تب‌های غیرضروری مرورجر تا ۲۰۰ مگابایت رم آزاد می‌کند و احتمال لگ را کاهش می‌دهد.

۳) فاصله تا سرور 

 - اگر سرور سامانه آموزش الکترونیک در خارج از کشور باشد، تاخیر رفت‌وبرگشت (RTT) ممکن است به ۲۰۰ میلی‌ثانیه برسد؛ این یعنی صدا و تصویر با تاخیر دو ثانیه‌ای پخش می‌شود.  
- سرورهای داخلی زیر ۵۰ میلی‌ثانیه تاخیر دارند و تعامل را نزدیک به واقعیت می‌کنند.

۴) تنظیم نرم‌افزار

- کیفیت ویدئو را روی ۴۸۰p تنظیم کنید؛ مصرف اینترنت تا یک‌سوم کاهش می‌یابد و چهره همچنین واضح باقی می‌ماند.  
- در هنگام اشتراک‌گذاری اسلاید، گزینه‌ی پخش صدای ویدئو را غیرفعالی کنید؛ این کار ۲۰–۳۰٪ ترافیک را کم می‌کند.  
- بررسی کنید HD به‌صورت خودکار فعال نباشد؛ در غیر این صورت پهنای باند بیهوده اشغال می‌شود.

۵) طراحی جلسه  

- ویدئوی آموزشی را قبل از کلاس در LMS فارسی بارگذاری کنید؛ پخش زنده فقط برای پرسش و پاسخ استفاده شود. این روش ۵۰–۷۰٪ فشار را از شبکه برمی‌دارد.  
- آزمون‌ها را به‌صورت بازه‌دار (مثلاً ۱۰ دقیقه) طراحی کنید تا همه دانش‌جویان مجبور نباشند هم‌زمان آنلاین بمانند.  
- زمان کلاس زنده را بیشتر از ۴۰ دقیقه نکنید؛ پس از آن تمرکز و کیفیت صدا هر دو افت می‌کند.
چک‌لیست پیش از شروع کلاس  
۱) speedtest بگیرید؛ اگر آپلود زیر ۲ مگابیت بود، سایر دستگاه‌ها را موقتاً قطع کنید.  
۲) لپ‌تاپ را ری‌استارت کنید تا حافظه آزاد شود.  
۳) تب‌های اضافی مرورگر را ببندید.  
۴) از اتصال کابل LAN یا باند ۵ گیگاهرتز استفاده کنید.  
۵) در نرم‌افزار آموزش مجازی، کیفیت ویدئو را ۴۸۰p تنظیم کنید.  
۶) میکروفن و اسپیکر را یک بار تست کنید تا در زمان کلاس اتلاف وقت نشود.
با رعایت این نکات، هم پهنای باند کاهش می‌یابد و هم تجربه‌ی کاربری در LMS فارسی و سامانه آموزش الکترونیک به‌مراتب بهتر می‌شود.
استفاده بهینه از BigBlueButton برای بهبود سرعت کلاس مجازی  
BigBlueButton (BBB) یکی از ابزارهای اصلی آموزش مجازی است که می‌تواند هم‌زمان با سیستم مدیریت یادگیری LMS فارسی شرکت پافکو اجرا شود و برگزاری کلاس‌های آنلاین پایدار و بدون وقفه را ممکن می‌کند. اگر سرعت و پایداری جلسه برای شما اهمیت دارد، قبل از کلیک بر روی «شروع جلسه» چند تنظیم کلیدی را در سطح سرور و رابط کاربری اعمال کنید تا هم پهنای باند مصرفی پایین بیاید و هم تاخیر صدا و تصویر به حداقل برسد.

۱) محدود کردن پروفایل‌های دوربین  

- در فایل settings.yml مسیر /usr/share/meteor/bundle/programs/server/assets/app/config/  فقط دو پروفایل 320p و 480p را فعال نگه دارید؛ هر پروفایل اضافی حدود ۳۰٪ ترافیک بیشتر تولید می‌کند.  
- bitrate را برای 480p روی ۲۰۰ kbps قفل کنید؛ بدین ترتیب یک کلاس ۲۰ نفره به جای ۲۰ مگابیت، نزدیک ۶ مگابیت مصرف خواهد کرد.
۲) غیرفعال‌سازی Simulcast برای کاربران اینترنتی ضعیف  
Simulcast به‌طور پیش‌فرض سه استریم با کیفیت‌های مختلف می‌سازد. خط enableSimulcast: true را به false تغییر دهید؛ بلافاصله ۴۰٪ آپلود مدرس و ۳۰٪ دانلود دانش‌جو کاهش می‌یابد.
۳) کاهش فریم‌ریت اشتراک‌گذاری صفحه  
- برای اسلایدهای ایستا، desktopSharingFrameRate را از 30 fps به 10 fps برسانید؛ حجم استریم از ۱٫۲ مگابیت به حدود ۳۰۰ کیلوبیت می‌رسد.  
- این پارامتر در فایل apply-config.sh ذخیره می‌شود و بعد از یک reload سرویس اعمال می‌گردد.
۴) فعال‌سازی SFU برای کلاس‌های پرجمعیت  
در کلاس‌های بالای ۳۰ نفر، maxUsersPerBridge را روی ۵۰ افزایش دهید تا ترافیک رسانه‌ای روی چندین هسته پخش شود و هیچ‌کس افت کیفیت مشاهده نکند.
۵) باز کردن پورت‌های UDP  
BigBlueButton برای رسانه زنده از پورت‌های 16384-32768/UDP استفاده می‌کند. اگر این بازه در فایروال سازمان بسته باشد، بسته‌ها به TCP برمی‌گردد و تاخیر دوبرابر می‌شود. 
۶) CDN داخلی برای فایل‌های استاتیک  
JavaScript و CSS را روی یک CDN داخلی (مثلاً ابری Arvan) قرار دهید؛ زمان بارگذاری اولیه صفحه ورود به جلسه تا ۶۰٪ کاهش می‌یابد و کاربر زودتر وارد کلاس می‌شود.
۷) ضبط را بعد از ساعت اداری پردازش کنید  
فرآیند post-processing روی CPU فشار می‌آورد. در فایل bigbluebutton.yml process-recording را به طور موقت false کنید و ضبط‌ها را شب پردازش کنید تا منابع در زمان کلاس آزاد بمانند.

۸) چک‌لیست نهایی مدرس در رابط پافکو LMS 

 ۱) فایل PDF ارائه را قبل از جلسه در سامانه بارگذاری و حجم آن را زیر ۲ مگابایت نگه دارید.  
۲) بعد از ورود به اتاق، گزینه «کیفیت دوربین» را روی 480p قفل کنید تا دانش‌جویان گزینه بالاتر نبینند.  
۳) چت عمومی را در زمان توضیح محتوا غیرفعال کنید؛ هر پیام کنترلی ۲–۳ کیلوبیت در ثانیه مصرف می‌کند.  
۴) از Breakout Rooms فقط زمانی استفاده کنید که ضرورت دارد؛ هر زیرگروه یک session رسانه جدید می‌سازد.  
۵) پایان جلسه را حتماً با دکمه End Meeting  انجام دهید تا منابع سرور سریع‌تر آزاد شود.
با اعمال این تنظیمات، سرور استاندارد پافکو (۸ هسته، ۱۶ گیگابایت RAM) به‌راحتی از پس ۶۰–۷۰ کاربر هم‌زمان برمی‌آید و کلاس در بستر نرم‌افزار آموزش مجازی شرکت بدون پرش تصویر یا افت کیفیت صدا ادامه می‌یابد. 
جمع‌بندی  

در پایان می‌توان گفت سرعت و کیفیت کلاس مجازی تنها با «اینترنت پرسرعت» تعریف نمی‌شود؛ ترکیبی است از دوربین کم‌حجم، فریم‌اشتراک‌گذاری کنترل‌شده، غیرفعال‌سازی استریم‌های اضافی و زمان‌بندی هوشمند پردازش ضبط که هم‌زمان در بستر BigBlueButton اعمال می‌شود. همین بهینه‌سازی‌های ساده است که بار شبکه را نصف می‌کند، تاخیر را به زیر ۲۰۰ میلی‌ثانیه می‌رساند و اجازه می‌دهد روی یک سرور استاندارد ۸ هسته‌ای تا ۷۰ کاربر هم‌زمان بدون پرش تصویر یا افت صدا درس بخوانند. اگر می‌خواهید این تجربه‌ی پایدار را از فردا در اختیار مدرسان و دانش‌پذیران خود قرار دهید، کافی است فرم «درخواست دموی رایگان LMS مودل فارسی» را پر کنید؛ تیم فنی ظرف ۲۴ ساعت آینده یک فضای اختصاصی با همه تنظیمات بالا راه‌اندازی می‌کند تا پیش از خرید، با چشم خود فضای مدیریت دوره‌ها، ایجاد آزمون، صدور گواهینامه و گزارش‌گیری دقیق را ببینید، ماژول کلاس آنلاین BigBlueButton را تست کنید و مطمئن شوید که همین زیرساخت بدون دردسر با تعداد کلاس‌های روزانه‌تان مقیاس می‌یابد. دمو رایگان است، نیازی به نصب یا پرداخت اولیه نیست و بعد از تأیید، لینک ادمین، اطلاعات اتصال و راهنمای گام‌به‌گام برایتان ایمیل می‌شود؛ پس همین حالا اطلاعات سازمان خود را ثبت کنید و اولین دوره‌ی آموزشی خود را در LMS مودل فارسی راه‌اندازی کنید.