نرمافزار آموزش مجازی (LMS) به معنای «سیستم مدیریت یادگیری» است و ابزاری برای مدیریت، مستندسازی، پیگیری و گزارشگیری فعالیتهای آموزشی و یادگیری آنلاین به شمار میرود. این سیستمها به مؤسسات آموزشی، سازمانها و شرکتها کمک میکنند تا فرایند یادگیری را آسانتر و کارآمدتر کنند. برخی از ویژگیها و مزایای LMS عبارتند از:
مدیریت محتوا: امکان بارگذاری و سازماندهی محتوای آموزشی از جمله متن، ویدئو، تصاویر و آزمونها.
برنامهریزی دورهها: امکان ایجاد و مدیریت دورههای آموزشی، تعیین زمانبندی و زمان ارسال محتوا.
پیگیری پیشرفت: قابلیت پیگیری پیشرفت یادگیرندگان، نمرات و علایق آنها.
تعامل و همکاری: فراهم کردن ابزارهای ارتباطی مانند فرومها، چتها و وبینارها برای تسهیل تعامل بین یادگیرندگان و مدرسان.
گزارشگیری: ارائه گزارشات تحلیلی و آماری درباره عملکرد افراد و دورهها.
سفارشیسازی: امکان سفارشیسازی محیط LMS بر اساس نیازهای خاص مؤسسه یا سازمان.
دسترسپذیری: امکان دسترسی به محتوای آموزشی از هر کجا و در هر زمانی که یادگیرنده بخواهد.
استفاده از LMS میتواند در بهبود کیفیت آموزش، کاهش هزینهها و افزایش انعطافپذیری کمک کند. یکی از نرمافزارهای LMS معروف Moodle هستند.
پیدایش تکنولوژی اطلاعات و تغییرات سریع در قرن جدید درساختار سازمانی صنایع از جمله نوسعه و انجام کارها در خارج از محدوده مکان و زمان را در شامل شده است. از جهتی نرم افزار آموزش مجازی LMS نیز از جمله دست آورد های این قرن است که با گذر از دوره چاپ به دوره آموزش الکترونیکی که دانشجو با در اختیار داشتن یک کامپیوتر، یک مودم و داشتن سرویس های پشتیبانی کننده اینترنت با کمترین محدودیت با دنیا ارتباط برقرار کند و از اقیانوس گسترده اطلاعات استفاده کند.
تاریخچه سیستم آموزش مجازی نشان می دهد که آموزش مبتنی بر وب یا همان آموزش مجازی ا از اوائل قرن بیست و یکم رشد خـود را شروع نمود. عمر شبکه اینترنت از سال ١٩٩٤ تا کنون است. بنابراین، طول عمر آموزش هـای مجازی بسیار کم اما رشد آن بسیار قابل توجه بوده است. در ایجاد دوره های مجازی احتیاج است عوامل موثر در بنا نهادن آن و همچنـین استوار نگهداشـتن آن مورد توجه قرارگیرند. واضح است هزینه های اولیـه بـرای آمـوزش مجـازی در مقایـسه بـا هزینه های جاری دوره های حضوری بسیار بالا تر است، اما در مقایسه با سرمایه گذاری اولیه بـرای ایجـاد فضای مورد نیاز در آموزش های حضوری بسیار کمتر است.در ادامـه بحـث، عوامـل مهـم در توسـعه آموزش مجازی (ال ام اس) مورد بررسی قرار می گیرند.
بی تردید بیشترین تاثیر به وجود آمدن فناوری اطلاعاتی و ارتباطی بر حوزه های آموزشی بوده است. در پی بهره گیری از فناوری روز در سیستم های اطلاعات، سیستم آموزشی نیز دچار دگرگونی های زیادی شد. این کار موجب شده است تا محیط های آموزشی به سوی مجازی شدن حرکت کنند و دیگر آموزش نمی تواند با محدودیت های زمانی و مکانی به راه خود ادامه دهد. سیستم آموزش الکترونیکی که خلاقیت را در یادگیرنده برمی انگیزانند و امکان خود مدیریتی را برای وی فراهم می کنند، ارزش روز افزون می یابند.
در سیستم جدید آموزش، بر عکس سیستمهای آموزشی سنتی مدرس، محور اصلی کلاس نبوده و یادگیرندگان رقیب یکدیگر نیستند. در چنین نظامهایی، نقش معلم دیگر انتقال اطلاعات نیست؛ زیرا رایانهها و سایر رسانهها بهتر میتوانند این کار را انجام دهند. نقش معلم آن است که با ایجاد شرایط یادگیری مطلوب، شاگردان را در معنا کردن این اطلاعات یاری دهد. درست در اینجا متوجه این تغییر بزرگ میشویم که دیگر نیازی ندارد مدرس بیشتر از شاگرد مطلب یا مهارتی را بداند؛ زیرا در این لول، فراگیران اغلب ممکن است بیشتر از معلمان و مربیان در حوزه فناوری بدانند. دستیابی به مزایای سیستم آموزش مجازی و موقعیتهای علمی روز از راه شبکه اینترنت، گذرگاههای جدیدی را دور از مدرسه و کلاس برای اطلاعیابی در اختیار او میگذراند. بنابراین جهت حفظ قدرت علمی، معلم ناگزیر به پذیرش عملکرد های نو و یافتن نگرشهای نو در او اجباری میشود.
آموزش آنلاین یک محیط یادگیری مجازی است که در آن تبادل علمی و دانشی یادگیرنده با سایر یادگیرندگان یا مربیان با واسطه فناوریهای اطلاعات و ارتباطات انجام میگیرد. اگر در یادگیری انتظار بر این است فراگیران به سطحی بالا تر از دریافت دانش دست یابند، باید تجربیات شخصی یادگیرنده را دخالت داده و برای او موقعیت های چلنج با اطلاعات و با دیگران از جمله یادگیرندگان دیگر و مدرس، فراهم گردد. در مقاله حاضر با استفاده از منابع حال حاضر و قابل دسترس به بررسی اهمیت، انواع و چگونگی تعامل در سامانه یادگیری الکترونیکی و ابزار برقراری آن در سامانه آموزش مجازی پرداخته شده است.
فناوری اطلاعات وارتباطات را می توان به عنوان امکانات قدرتمندی جهت ارتقای کیفیت و بازدهی آموزش مورد استفاده قرار داد به طریقی که متد آموزش را دستخوش تحول کرده و دیگر لزومی به حضور فیزیکی در کلاسهای درس نباشد.
کلاس مجازی یکی از محصولات فناوری اطلاعات وارتباطات در حوزه آموزش است در این متد آموزش های لازم در محیطی تعیین شده ارائه و پس از آن با بهره برداری از شیوه های انتقال همزمان یا نا همزمان به مکان دیگر منتقل می شود.
چالش های یک کلاس مجازی
موانع بزرگ فراگیران در آموزش الکترونیکی عبارتند از:
1- چگونگی حضور و غیاب
2- نحوه ورود دانشجویان به شبکه
3- تدوین قوانین لازم برای ثبت نام
4- پرداخت شهریه
5- آیا ارزیابی آموخته ها باید به صورت مرحله ای باشد یا نهایی؟
6- چگونگی برگزاری اینگونه ارزیابی ها
در عصر اطلاعات و نقش آموزش مجازی در اجرای امتحانات از روش سیستم آموزش مجازی پر اهمیت ترین مشکل، ضعف زیر ساختارهای شبکه اینترنت میباشد. امکان قطع شبکه یا اشغال بودن خط برای مشترکانی که از راه مودم از اینترنت استفاده می کنند مشکلی معمول است.به علاوه مشکلات دیگری همچون قطع برق می تواند یک آزمون آنلاین (Online Exam) را با مشکلات رو به رو کند. به ویژه در هنگام امتحان این مشکلات با تقویت زیر ساختارهای اینترنت قابل برطرف شدن است. یک مشکل دیگر ، عدم تسلط لازم دانشجویان با type کردن فارسی می باشد. برای برطرف کردن این مشکل از دانشجویان خواست که مسائل طولانی را بر روی کاغذ حل کرده و پس از با کمک اسکن آن را وارد سیستم کنند. مشکل دیگر هزینه بالای اجرای امتحان به وسیله کامپیوتر می باشد اما بزرگترین مشکل امکان تقلب است.
زیرساختهای مورد نظر برای آموزش مجازی
با توجه به مزیت های ارائهشده و استفاده از این چنین سیستم توانمند آموزشی و احتیاج امروزه کشورهای در حال توسعه، اجرای آموزش مجازی لزوم آمادهسازی و مهیا کردن زیرساختهای فراوانی است که عبارتاند از :
1. گسترش مهارتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه سطوح جامعه برای تمام مردم
2. ایجاد ترغیب و ترویج پژوهشهای آموزشی در زمینه فناوری اطلاعات
3. گسترش کمی و کیفی در تولید نرمافزارهای آموزشی در جهت یادگیری الکترونیکی سریع
4. تجهیز مدارس و دانشگاهها به کامپیوتر و دسترسی به شبکه جهانی
5.گسترش مراکز آموزش مهارتهای اطلاعات و ارتباطات
6. تقویت زیرساختهای شبکه اینترنت در کشور
7. توسعه سطح دسترسی عموم به رایانه و شبکه جهانی
8. گسترش فرهنگ بهره وری از فناوری اطلاعات در امور روزمره
با مطالعه و بررسی تاریخچه سیستم آموزش مجازی به این موضوع خواهیم رسید که مدرسه مجازی Virtual Class از مدرسه واقعی و دانشگاه مجازی Virtual University از دانشگاه واقعی مجزا نمی باشند. با تفحص در تاریخچه سیستم آموزش مجازی، هر دو مورد را مبتنی بر تجربههای موارد مشابه در دنیای واقعی می یابیم یعنی در سامانه آموزش مجازی و آموزش اینترنتی نیز تلاش می شود همه عناصر دانشگاهی و کلاسی که در دانشگاه واقعی وجود دارد در نرم افزار یادگیری الکترونیکی و کلاس آنلاین Online Room بکار گرفته شود. ممکن است یک نفر در اروپا باشد و یک نفر در تهران، اما از طریق سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی lms در زمانی مشخص میتوانند در یک فضای زنده به برقراری ارتباط با استاد بپردازند . خصیصه ویژه این نوع از آموزش برخورداری از چند فرهنگی، چند مکانی و چند ظرفیتی بودن ماهیت کلاس مجازی Virtual Classs می باشد. نرم افزارهای E-Learning در دانشگاه مجازی بستر مناسبی برای ظهور و بروز استعدادها، خلاقیت و نوآوریها مهیا کرده است. فناوری اطلاعات و انواع سیستم مدیریت نرم افزار آموزش مجازی LMS سبب افزایش کارایی فرآیند آموزش میگردد و از مهمترین دستاوردهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود چشمگیر کیفیت یادگیری با نرم افزار یادگیری الکترونیکی و بالاتر رفتن آموختههای دانشآموزان و دانشجویان
تسهیل در بدست آوردن حجم بسیار بالایی از اطلاعات و دانشهای موجود با آموزش مجازی در جهان
یادگیری الکترونیکی سریع و به موقع و بدست آوردن اطلاعات در زمان بسیار اندک
کاهش پیدا کردن بعضی از هزینههای آموزشی با مدیریت آموزش الکترونیکی
بالا رفتن کیفیت، دقت و صحت مطالب درسی و علمی با سیستم مدیریت آموزش lms
ارتقای علمی دانشآموزان و دانشجویان با پیاده سازی آموزش الکترونیکی
مقالات مرتبط
آموزش مجازی رایگان
موانع آموزش الکترونیکی
اهمیت آموزش مجازی